02-11-1999   Column Metro
HET IS WEER NAJAAR DUS PRIJS JE RIJK!

Het is najaar, de eikels pletteren van de bomen, voorbijgangers huiveren in hun toch te dunne jassen en het regent prijzen. Want het jaar is bijna voorbij, balansen worden opgemaakt en oordelen geveld. Wie was de beste, de snelste, de domste? Zo ontving Karel Glastra van Loon vorige week de Generale Bank Literatuurprijs voor zijn Passievrucht. Zo werd de Zuidafrikaanse schrijver J.M. Coetzee voor zijn roman Disgrace bekroond met de (daar komt dat onvermijdelijke bijvoeglijke naamwoord weer) prestigieuze Bookerprize. En zo kreeg de jaren '50?komedie Toen was geluk heel gewoon de Televizier?ring. Maar ook Daniëlle Overgaag, de prachtige ex?wielrenster van het Sportjournaal, werd beloond. De Viva?ster viel haar ten deel. Tot ieders verbazing en vooral ook tot de hare. En de verbazing van Daniëlle Overgaag is een schitterende verbazing. Stem eens af op dat Sportjournaal, zie de lieve opgewektheid waarmee zij een voor haar totaal ondoorgrondelijk sportbericht voorleest en je taalt niet meer naar al die zure, gelijkhebberige met sporttrivia volgepropte zuchters en kreuners die normaliter de sportdesk bevolken.
Ik wil maar zeggen, Nederlanders, wanhoopt niet, uiteindelijk krijgt iedereen een prijs. De Nobelprijs misschien niet, maar er blijven er genoeg over. Ik heb thuis een dik boek met daarin een overzicht van alle Nederlandse Literaire prijzen. De verhouding schrijver?prijs is nog wel niet helemaal 1 op 1, maar voor een beetje vakman, die zijn gezondheid in de gaten houdt (ouderdom is een belangrijk wapen in de jacht op een bekroning) moet er te oogsten zijn.
Het uitreiken van prijzen is een ritueel dat de eeuwen heeft doorstaan en populairder lijkt dan ooit. Dat komt ongetwijfeld omdat het fenomeen 'prijs' in dit tijdsgewricht van marktdenken en synergie niet alleen maar wordt verleend ter meerdere eer en glorie van de ontvanger: 'De Van der Pot Hekwerken Unlimited?prijs 1999 gaat naar keramisch kunstenares Dini van de Schotel. De Van der Pot Hekwerken Unlimited?prijs bestaat uit een bedrag van 3000 gulden en een door de kunstenares zelf uit te kiezen hek van Van der Pot Hekwerk Unlimited.'
Zo'n persbericht is goedkoper dan adverteren en van die drie mille prijzengeld liggen ze bij Van der Pot Hekwerken Unlimited ook niet echt wakker. Volgend jaar proberen ze bij Van der Pot Hekwerken Unlimited een nog beroemdere kunstenaar te strikken. Of misschien, zo oppert de adjunct, een Van der Pot Hekwerken Unlimited Lifetime Award. Dan gooien we er twee mille op en dan kijken we of Johan Cruijff erin trapt.
Prijzen bestaan meestal uit een reddeloos sculptuur en dus dat geldbedrag. Honderdduizend gulden om het beste boek van het jaar te schrijven, vindt men doorgaans veel. Maar laten we eerlijk zijn, een ton, je kan er in Amsterdam nog geen fietsenstalling voor kopen. Er is een nieuwe kaste van optiejongens die zo'n bedragje met twee goedgeplaatste oogbewegingen op de beursvloer in een seconde bij elkaar knipoogt.
Desalniettemin blijft het wel leuk, bemoedigend en vormend om een prijs te krijgen, dat weet ik uit ervaring. Maar het moet wel (een beetje) een echte prijs zijn. Ergo: fijn voor ontvanger én gever. Daarom ben ik bereid de Marcel Verreck?prijs in te stellen (geld speelt geen rol), speciaal voor personen die menen ten onrechte nooit een prijs te hebben gehad. U kunt uzelf of desnoods een ander opgeven bij dit blad. Een deskundige jury onder leiding van Marcel Verreck zal dan tenslotte bekijken of de Marcel Verreckprijs dit jaar kan worden uitgereikt. Of dat er iemand bereid gevonden kan worden om de Marcel Verreck?prijs te weigeren. Want dat zou kwa publiciteit het mooiste zijn.

Marcel Verreck