Alleen al omdat in ons land een troonswisseling nakende is, diende ik King Lear van Jan Lauwers' Needcompany te bezoeken. In Shakespeares drama is immers van een gespiegelde situatie sprake: geen koningin met drie zoons, maar een koning met drie dochters. God verhoede dat de machtswisseling zo tragisch verloopt als in het koninkrijk van Lear. Onlangs zag ik op de Parade tijdens de hilarische voorstelling 'Zap Shakespeare'mijn eerste 'King Lear' -met zijn twee minuten nogal wat rudimentairder dan de 2 uur en 20 minuten die de Needcompany ervoor uittrekt. Gisteravond in de Stadsschouwburg werd ik geraakt door de af en toe bijkans surrealistische poëzie (Lear raakt behoorlijk in de war) en de raadselachtige wijsheden van het stuk. Wat een taal! De vertaling blijkt dan ook van Hugo Claus. Dat de tekst zo heftig binnenkomt is te danken aan De Grote Vondst van deze enscenering: op een centraal opgehangen elektronisch bord worden parallel aan de handeling alle clausen en spelaanwijzingen geprojecteerd. De dame die deze autocue bedient zit duidelijk zichtbaar op het podium. Terecht, want zij is medespeelster, haar rol vergt een cruciale concentratie en timing. Door deze boventiteling wordt het van intriges zwangere stuk glashelder, je krijgt de informatie in stereo (met af en toe grappige discrepanties tussen acteurs en beeldscherm), maar tegelijkertijd word je afgeleid van wat de mensen op het podium doen. Welnu, er wordt in ieder geval veel gedanst. Bij aanvang in spaarzaam licht, als een voorafspiegeling van Lears latere schimmenwereld. (Werd laatst ook niet over onze koningin-moeder onthuld dat zij zich in een dergelijke state of mind zou bevinden?). Voorts tussen de doorgaans vlot gespeelde bedrijven, soms mooi melancholisch (een verlaten dansgelegenheid waarin het laatstedanspaar alles vergeten is), soms met een agressiever klankdecor, waarin de human beatbox (met micro) een grote rol speelt. 'Over the top' vind ik de ruige wijze waarop men het vijfde bedrijf (met al zijn soap-achtige verwikkelingen en ontknopingen) er in een geluidsorgie doorheen jaagt. Hiermee word de intense relatie die ik met de tekst heb doorgeknipt. Het is natuurlijk allemaal bedoeld om uiteindelijk Lear zijn mooie laatste woorden in treffende stilte te laten zeggen. En dan is hoofdrolspeler Tom Jansen een onovertroffen bronzen klok. Ook zijn scene met de 'goede' dochter Cordelia is ontroerend. Voorts zijn er enige mindere acteerprestaties te noteren. Zo spreken de twee andere, slangachtige dochters van Lear Engels zoals Louis van Gaal de spaanse taal straft. Dat brengt ons bij het nieuwste aspect van het zo veel besproken culturele ondernemerschap: dankzij de boventiteling kunnen in dit stuk nederlands, engels en frans elkaar moeiteloos afwisselen. De eerste euro-voorstelling die ik ooit zag.

Marcel Verreck