Zelden heb ik tijdens het theaterfestival zoveel goed toneel gezien. En dan miste ik nog de twee stukken van Ivo van Hove, Allemaal Indiaan van Alain Platel en het volgens kenners indrukwekkende Diep in het bos van Eric De Volder. In wat ik wel kon bezoeken viel me op dat het veel staan en spreken was: de tekst was belangrijk en de gezelschappen namen er de tijd voor. Is ons leven zo snel geworden dat toneelmakers nu juist kiezen voor vertraging, verstilling en daardoor concentratie, verheldering en contemplatie?
Het is in ieder geval uitzonderlijk en bijna vreemd dat ik zaterdagavond een stuk bezoek dat binnen het uur afgelopen is. Maar ja, dat is dan ook Moeder in de wolken door De Citadel, een van de twee geselecteerde jeugdvoorstellingen. Om de avond toch nog tot normale festivalproporties op te rekken heeft de organisatie een kloeke nabeschouwing geprogrammeerd, die zich ontpopt tot het beste deel van de avond. De auteur van het stuk, Heleen Verburg, houdt een geestige lezing over de ontbotting van haar schrijverschap en we krijgen een video-fragment te zien van de eerste opvoering van 'Moeder in de Wolken', die in 1987 veel stof deed opwaaien. We horen daarbij de muziek, die we bij 'De Citadel'-versie zojuist moesten missen en zien een glimp van de welhaast driftmatige expressie die zo klaarblijkelijk zo goed bij deze maffe tekst past. Kruk en Guichel, twee mannetjes van 70, kunnen maar nauwelijks accepteren dat hun moeder al 50 jaar in de eeuwige wolken is. Ze houden elkaar met verhalen en fantasieën vast op de vertrouwde plek om de rest van de wereld niet te hoeven betreden. Herman Egbers en Jos van Hulst van De Citadel hebben de pech dat er maar weinig kinderen in de zaal zitten. In de nabespreking stelt Mathieu Güthschmidt, de 1987-regisseur, terecht dat in de samenkomst van ouders en kinderen in één publiek een ontroerende magie schuilt. Hij verwijst daarbij naar de onovertroffen familievoorstelling 'Ja zuster, nee zuster'. De ongefilterde reacties van kijkende kinderen voeren ons, voormalige kinderen, naar het verloren gewaande gebied van de spontane beleving. Jaja, ga dat maar eens bij uzelf na. Omdat de motor van de kinderlach hier dus ontbreekt , krijgt deze wat academische enscenering een pretentieuze zwaarte, waar de lichtheid van een wanhopig absurdisme meer zou hebben opgeleverd. In een gymzaal met veel kinderen, dat was beter geweest. O ja, ik zou het deze week over de van der Ploeg-prikkels hebben. Helemaal vergeten, ik zag gewoon prachtig toneel, waar niet genoeg geld naar toe kan. Tenslotte (publieksbindend): van 19 t/m 23 september staat uw gastrecensent met zijn cabaretshow 'Het Tetrixgevoel' in Bellevue. (Rick, doe ik het zo goed als cultureel ondernemer?)

Marcel Verreck